Συμφεροντολογική α-συνέχεια

Τα λεγόμενα “έθνη-κράτη” έχουν μια αναμφισβήτητη συνέχεια. Ιστορική, πολιτική, κυβερνητική ακόμα-και-ιδεολογική. Μέχρι τη στιγμή που η συζήτηση αξιολογείται με όρους απόδοσης ευθυνών αλλά και υιοθέτησης αντιλαϊκών μέτρων. Εκεί κυριαρχεί ο παράγοντας του “πρώην”.

Στις αμέτρητες συζητήσεις με νεοδιορισμένους κυβερνήτες, κόμματα, ή υπουργούς, η ουσία της κουβέντας τοποθετείται στο αυτοεξαγνιστικό “αυτά τα έκαναν άλλοι, εγώ μόλις ανέλαβα”. Όταν για παράδειγμα ένας υπουργός υγείας παραδέχεται πως το σύστημα πολιτικής διακυβέρνησης του τομέα του έπασχε από δεκάδες σκανδαλώδεις αποφάσεις οι οποίες ζημίωναν πολίτες και δημόσιο, η απάντηση του είναι ότι “εγώ είμαι υπουργός για μόλις τέσσερις μήνες”.

Το αντίθετο όμως συμβαίνει σε επίπεδο “μετρολογίας”. Η κυβερνητική απάντηση της μη τήρησης της υπόσχεσης “όχι άλλα μέτρα” είναι ότι “τα μέτρα αυτά αποφασίστηκαν πριν από ένα χρόνο”. Εδώ έχουμε το εξής οξύμωρο. Η -εκάστοτε- κυβέρνηση αναγνωρίζει τη συνέχεια μιας πολιτικής μόνο στις περιπτώσεις όπου αυτή έχει να κάνει με δεσμεύσεις μνημονιακού χαρακτήρα ή εξυπηρέτησης συμφερόντων, ενώ ταυτόχρονα ξεχνά τεχνηέντως κάθε άλλη θεσμική δέσμευση απέναντι στο γράμμα του νόμου και τη δικαιοσύνη.

Τρανότερο παράδειγμα όλων είναι η προεκλογική υπόσχεση της Νέας Δημοκρατίας για εξεταστική επιτροπή για το πώς βρεθήκαμε στο μνημόνιο. Αυτό αποτελεί κομμάτι εκτός μνημονιακών-δημοσιονομικών-πελατειακών ή άλλων δανειοδοτικών δεσμεύσεων, είναι όμως μια υπόσχεση η οποία βασίζεται πάνω σε αυτήν ακριβώς την εθνοκρατική κυβερνητική συνέχεια. Έτσι λοιπόν, ακόμη και σ’ αυτήν την τόσο σημαντική περίπτωση, το νήμα κόβεται και η συνέχεια παύει να ισχύει σαν να μην συνέβη τίποτα.

Φυσικά, αυτό δεν αποτελεί ούτε καινοτόμα αναθεώρηση των θεωριών της πολιτικής επιστήμης, ούτε αναδίπλωση των όποιων πολιτικών απόψεων που ετέθησαν για λόγους ψηφοθηρικούς. Διότι συνιστά μια κίνηση άρρηκτα συνδεδεμένη με το προδιαγραφέν μέλλον που βασίζεται απλά και μόνο στην επιλεκτική χρήση του όρου “μνημονιακή πολιτική”: είναι αυτή που εξασφαλίζει ότι οι αδικίες του παρελθόντος είναι οι μοναδικές συμφωνημένες αποφάσεις που δεν φθείρονται στο χρόνο μεταξύ του διορισμού ενός νέου υπουργού ή την εκλογή μιας νέας κυβέρνησης.

Γι΄αυτόν ακριβώς το λόγο σήμερα, τα “νέα μέτρα” δεν είναι “νέα”, αλλά ψηφισμένα από την περίοδο διακυβέρνησης του μη εκλεγμένου Λουκά Παπαδήμου. Γι’ αυτό και οι δεσμεύσεις περί εξεταστικής για το μνημόνιο και απόδοσης ευθυνών δεν συνιστούν λόγο δεσμευτικό, αλλά παρένθεσης μιας συμφεροντολογικής ασυνέχειας, η οποία εφαρμόζεται κατά κόρον από το 1974 μέχρι σήμερα κι αποτελεί το μόνιμο άλλοθι που ξεπλένει παλαιά και νέα μνημόνια, και νομιμοποιεί την απάτη.