Δεν θα δώσω βάση στα κλισέ περί μήλου και μηλιάς και λοιπών φαιδρών, στερημένων από κοινωνιολογικά και επιστημονικά επιχειρήματα, παραδειγμάτων. Θα σταθώ στη γενικότερη ιδέα ενός πατρογονικού παραδείγματος που καθορίζει την προσωπική εξέλιξη του καθενός.
Ένας μέντορας, όπως αρέσει σε πολλούς να ονομάζουν, δεν χρειάζεται να έχει σχέσεις αίματος μαζί μας για να του μοιάσουμε. Μπορεί να είναι ένας καθηγητής, ένας γείτονας, ένας συνάδελφος ή κάποια προσωπικότητα που δεν την έχουμε συναντήσει ποτέ. Που μπορεί να μην συνέπεσε καν χρονικά με εμάς, αλλά μια κουβέντα της, να σημάδεψε ανεξίτηλα το χαρακτήρα εκατομμυρίων.
Όπως εκείνη η τόσο στοχευμένη και λατρεμένη από την ιατρική επιστήμη, φράση του Ιπποκράτη: “Είσαι ότι τρως”. Τρεις απλές λέξεις που διαμόρφωσαν την κουλτούρα γύρω από τη σωματική αλλά και την πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου.
Είμαστε ότι τρώμε. Τροφή μας, όμως, δεν είναι μόνο το φαγητό. Είναι και τα ερεθίσματα τριγύρω μας. Οι άνθρωποι, οι λέξεις, τα γεγονότα. Εκείνη η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που θα μας κάνει να γελάσουμε. Να φωνάξουμε. Να πονέσουμε. Να μάθουμε. Να γίνουμε άνθρωποι. Όχι μόνο στην όψη, αλλά και στη χάρη.
Μια περιήγηση στα σύγχρονα ερεθίσματα της καθημερινής μας πραγματικότητας αρκεί για να διαμορφωθούν όλα εκείνα τα απαραίτητα κοινωνιολογικά και επιστημονικά επιχείρηματα που θα στοιχειοθετήσουν μια παραλλαγή της ρήσης του Ιπποκράτη:
Τρώμε ότι μας σερβίρουν.
Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο έντονο το συναίσθημα ότι περιβαλλόμαστε από τέτοια κατάντια. Πνευματική, πολιτιστική, κοινωνική, πολιτική. Ανθρώπινη.
Μπροστά σε αυτήν την απειλή, βγήκαμε όλοι προς αναζήτηση του ενόχου. Εκείνου που επηρέασε τόσο έντονα την κατάσταση και μετέτρεψε χιλιάδες ανθρώπους σε φοβισμένα, μνησίκακα, βίαια ανθρωπάκια.
Όλοι ξέραμε ότι κάθε αισχρή έκφανση της κοινωνίας, κυριαρχείται από τους πατρογονικούς αυτουργούς της παρακμής. Μπορεί να μην το παραδέχτηκαν οι πάντες. Ίσως κάποιοι από αυτούς να το ‘φαγαν αμάσητο. Αλλά όλοι είχαν συνειδητοποιήσει και αποδεχτεί τι ακριβώς τρώγανε.
Κάποτε υπήρχαν αυτοί που η παρουσία τους αποτελούσε πρόσχημα. Ελάχιστοι, που μπορεί μεν οι πολλοί να μην τους έδιναν σημασία, αλλά αυτοί πάλευαν μέσα από δημοφιλή και λαοπρόβλητα μέσα να δώσουν κάτι το διαφορετικό. Και το ‘καναν από επιλογή.
Διότι είναι εύκολο να ξορκίζεις τους γύρω σου για την απαξίωση της παραδοσιακής λογοτεχνίας, την αποστροφή στην ερευνητική και κριτική ανάγνωση και την απόλυτη υποταγή στην αναμασημένη πραγματικότητα, αλλά ένα πράγμα είναι βέβαιο. Δεν ζούμε, κι ούτε ποτέ ζήσαμε, στη ρομαντική μυθιστορηματική κοινωνία εκείνων που έχουν πάψει να αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα πέρα από τις σελίδες και τα ιδεολογικά όρια των αγαπημένων τους βιβλίων.
Δεν ήμασταν κάποτε όλοι μας καλοί και ξαφνικά αποφασίσαμε να χειροτερέψουμε ομαδικά. Ο άνθρωπος ήταν πάντοτε ο ίδιος. Οι μέντορες που τον τάιζαν, είναι αυτοί που άλλαξαν. Τα ερεθίσματα που τον έτρεφαν, εκείνα που εκφυλίστηκαν.
Η πρόφαση της κρίσης εξαφάνισε μέσα σε ελάχιστους μήνες ότι για χρόνια ετίθεντο στο περιθώριο. Διότι πάντοτε μας περιέβαλλαν άχρηστοι, μνησίκακοι κομπάρσοι, γνήσιοι απόγονοι ενός διεφθαρμένου μεντορισμού, αλλά ποτέ δεν είχαν το αποκλειστικό μονοπώλιο. Ποτέ δεν ήταν τελείως μόνοι.
Τώρα είναι. Τώρα πια φτάσαμε να μην είμαστε ότι τρώμε, αλλά να τρώμε αυτό που είμαστε. Όλοι μας.
Αυτή τη στιγμή υπάρχει οργή. Φόβος. Όμως τώρα ήρθε η ώρα απόδοσης και αναγνώρισης ευθυνών. Κι αυτό πρέπει να το κάνουμε όλοι. Μόνο τότε η καλοπιστία θα επιστρέψει στις σκέψεις μας. Μόνο τότε θα καταλάβουμε ότι το να βασίζεται ο ένας στον άλλον δεν είναι πολυτέλεια, αλλά υποχρέωση.
Είτε μας αρέσει, είτε όχι, είναι ζήτημα ζωής και θανάτου να δημιουργήσουμε νέα πρότυπα. Νέους μέντορες. Καινούρια παραδείγματα, έξω από τα χρεοκοπημένα πλαίσια της εποχής. Αλλιώς θα συνεχίζουμε να τρώμε αυτό που είμαστε. Κι όσο περισσότερο κανιβαλίζουμε, τόσο μεγαλύτερη αποστροφή θα μας προκαλεί το υλικό που είμαστε φτιαγμένοι.
0 comments:
Post a Comment