Παιχνίδια με τις λέξεις

Ο τρόπος που χειρίζεται κάποιος τη γλώσσα δεν έχει να κάνει μονάχα με τις ακαδημαϊκές του γνώσεις, μα ούτε και με το επιδέξιο λεξιλόγιο του. Έχει να κάνει με τις προθέσεις. Ειδικά αν η γλώσσα αυτή δεν είναι στα πλαίσια μιας κουβέντας καφενειακής, αλλά είναι μια γλώσσα πολιτική.

Οι προθέσεις είναι εκείνες που πρώτες υπαγορεύουν τη σκέψη και ποτίζουν με μελάνι το χαρτί. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι εσύ την πραγματικότητα, αλλά και η άποψη την οποία τρέφεις για το ακροατήριο σου.

Η πολιτική γλώσσα δεν ξεφεύγει από τους συνηθισμένους κανόνες, υπερέχει όμως όλων για τον εξής απλό λόγο. Είναι η μόνη που πραγματικά καθορίζει τις ζωές μας.

Οι προθέσεις αυτές, λοιπόν, έχουν μια αμφίδρομη και αλληλεξαρτώμενη σχέση ομιλητή - ακροατή. Η ορθή γνώση της γλώσσας είναι, φυσικά, ένα επιπλέον όπλο. Τι γίνεται όμως όταν οι ίδιες ακριβώς έννοιες μοιάζουν να μεταμορφώνονται αμέσως μετά τους αρραβώνες τους με την πολιτική αλφάβητο;

Τότε έχουμε το φαινόμενο μιας εθελούσιας μετάστασης, με το μήνυμα της να είναι άκρως επεξηγηματικό των προθέσεων του ομιλιτή.

Έτσι, η αμοιβή του εργαζομένου μεταμορφώνεται σε “μισθολογικό κόστος” ενώ τα χρήματα που έχει λαμβάνειν ένας πολιτικός εκπρόσωπος βαφτίζονται “βουλευτική αποζημίωση”. 

Με την ίδια ακριβώς μέθοδο ο φόρος πάνω στην ιδιοκτησία που μέχρι πρότινος στοίχιζε την παροχή ρεύματος στους πολίτες, χαρακτηρίστηκε ως “ασφάλιστρο κινδύνου”. Την ίδια στιγμή, που ταυτόσημα χρωστούμενα συγκεκριμένων δημοφιλών στον επιχειρηματικό και πολιτικό κόσμο, παραγόντων, παρέμεναν για δεκαετίες “ληξιπρόθεσμες οφειλές”.

Συνεχίζοντας στη λογική του παιχνιδίσματος με τις λέξεις, η ενοχλητική ελευθεροτυπία, η ελευθερία έκφρασης του λόγου, η ανεπίσημη αντιπολιτευτική άποψη, ο αντίλογος μη θεσμικών παραγόντων, χαρακτηρίστηκαν με μεγάλη δόση προσεκτικής δυσφορίας ως “εξουθενωτική πολυφωνία”. 

Υπάρχουν βέβαια και τα χαρακτηριστικότερα των παραδειγμάτων, που βασανίζουν μια πολύ συγκεκριμένη -για την ώρα- κατηγορία πολιτών και έχουν χτυπηθεί σαν ανεξίτηλο τατουάζ στις γλώσσες του καθεστώτος.

Ο παράνομος και τρομοκρατικός εκφοβισμός δίχως στοιχεία, βασισμένος μονάχα σε κριτήρια οπτικά, τοπολατρικά και “ανωνύμως καταγγελτικά” παρουσιάζονται μέσα σε μια αράδα με την, ωραιοποιημένη πίσω από την τρομακτική πραγματικότητα, περιγραφή “προληπτικές προσαγωγές”. 

Τέλος, υπάρχουν και αυτοί που προκαλούν το σύστημα, αντιδρούν στους κανόνες του, φοβίζουν το καθεστώς αλλά που συστήνουν την Κερκόπορτα αυτών που συντηρούν τη συνταγή του πολιτειακού σοκ. Αντιδρώντες και κατευθυνόμενοι, εκ πεποιθήσεως και σε εντεταλμένη υπηρεσία, πραγματικοί αγωνιστές και γόνοι του συστήματος, τσουβαλιάζονται παρέα σε μια μόνο λέξη: “κουκουλοφόρος”.

Οι προθέσεις διαμορφώνουν τη γλώσσα, γιατί οι προθέσεις είναι εκείνες που της δίνουν υλική υπόσταση. Κι όταν οι λέξεις αυτές καθορίζουν έστω και μία μόνο ζωή, τότε μην πασχίζουμε να τιμωρήσουμε το μελάνι που τις αποτύπωσε. Είναι το τελευταίο που φταίει...